دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
آموزاندن "به" و آموختن "از": تحول در آموزش و پرورش در پرتو عاملیت و تعامل
5
24
FA
خسرو
باقری
0000-0001-6032-9789
تهران
khosrowbagheri4@gmail.com
10.22067/fe.v3i2.24768
هدف اصلی این پژوهش، تبیین آموزاندن «به» و آموختن «از» با تاکید بر تحول در آموزش و پرورش در پرتو عاملیت و تعامل میباشد. با این توضیح که تعلیم و تربیت بیش از هر چیز بر تعامل معلم و شاگرد استوار است. تعامل در اینجا مفهومی فراتر از تأثیر متقابل است که میان اشیاء نیز برقرار میشود و تنها در جایی ممکن است که رابطه ای میان دو «عامل» مورد نظر باشد. در این بستر تعاملی، تدریس همواره آموزاندن «به» کسی و یادگیری همواره یادگیری «از» کسی چون معلم یا هم شاگردی (و گاه از شاگرد) خواهد بود. در این ارتباط، عناصر دیگری مانند کتاب و ابزارهای آموزشی نیز حضور دارند، اما همه این عناصر چون قمرهایی بر گرد یک یا هر دوی این قطبهای تعاملی میگردند. زنده بودن تعلیم و تربیت و زندگی ساز بودن آن در گرو فراهم آمدن چنین آرایشی است؛ چنان که انحطاط و میرایی آن نیز در گرو جا به جا کردن و به هم ریختن این نظم است. با در نظر داشتن منطق بسط و گسترش منظومه تعلیم و تربیت بر اساس رابطه تعاملی میتوان گفت که فرو شکستن این منطق به ظهور مشکلات و موانعی در جریان تحول تعلیم و تربیت میانجامد که هر یک به گونه ای محور بودن رابطه تعاملی معلم و شاگرد را نادیده میگیرند.
تعامل,تحول,آموزش و پرورش,آموزاندن,آموختن,موانع
https://fedu.um.ac.ir/article_34157.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34157_e72955f5098a9eacfbbd326c970942e7.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
ارائه الگوی ارزیابی سازواری نظریه ترکیبی در فلسفه تعلیم و تربیت؛ بررسی موردیِ سازواری «فلسفه تربیت جمهوری اسلامی ایران» در سند ملی تحول بنیادین آموزش و پرورش
25
48
FA
مجتبی
همتی فر
دانشگاه فردوسی مشهد
hemati8246033@gmail.com
محمدرضا
آهنچیان
دانشگاه فردوسی مشهد
ahanchi8@um.ac.ir
10.22067/fe.v3i2.23397
هدف اصلی این پژوهش، ارائه الگویی برای ارزیابی سازواری نظریه ترکیبی در فلسفه تعلیم و تربیت است. دستیابی به این هدف با تحلیل تطبیقی الگوهای پیشین و بازسازی آنها مبتنی بر مبانی مفروض صورت گرفت. نتایج به دست آمده به طرح یک الگوی چهار مرحلهای انجامید که گامهای اساسی آن جهت ارزیابی سازواری نظریه ترکیبی عبارتند از «بررسی هدف ترکیب، بررسی رویکرد ترکیب، بررسی روند گزینش و ترکیب نظریهها، باهم نگری و تعیین درجه سازواری فلسفه تعلیم و تربیت ترکیبی». در ادامه، الگوی پیشنهادی این پژوهش جهت بررسی سازواری «فلسفه تربیت جمهوری اسلامی ایران» سند تحول بنیادین آموزش و پرورش کشور مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که ترکیب صورت گرفته از نوع «فروکاهش و عرضی» است و بنا به رویکرد و رهیافت پارادایمیک مورد نظر سند، سازواری بخش «فلسفه تربیت جمهوری اسلامی ایران» با چالش جدی مواجه است.
نظریه ترکیبی,الگوی ارزیابی سازواری,سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران
https://fedu.um.ac.ir/article_34176.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34176_7a5f1662c54e09d5c23b9f62bf342a65.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
زیست نگاری و روایت فهم معلمان از نقش فلسفه تربیت در تحول عملکرد آنان
49
66
FA
مراد
یاری دهنوی
0000-0002-1536-9519
کرمان
myaridehnavi@gmail.com
10.22067/fe.v3i2.23631
هدف اصلی این پژوهش، روایت فهم درونی شده معلمان و مربیان از تجربه تحصیل در رشته «تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت» در راستای نقش فلسفه تربیت در تحول عملکرد آنان میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش زیست نگاری و روایتی بهره گرفته شد و فهم دوازده نفر از معلمان و مربیان با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، مصاحبه روایتی، گزارش های خودزیست نگاری، بازیابی و روایت شد. نتایج حاصل تحلیل روایتها نشان داد که چنین فهمی، واجد دو روایت غم انگیز و روایت شوق آفرین درباره نقش فلسفه تربیت است. با تأمل در یافتههای پژوهش، پیشنهادی هایی برای فیلسوفان و نظریه پردازان تربیت از یک سو و معلمان و مربیان آن، از سوی دیگر ارائه شد. اندکی دور شدن از کرسی نظریه پردازی انتزاعی دانشگاه، حضور در میدان پر ازدحام مدرسه و فهم ورزی زنده و پویای فیلسوفان و نظریه پردازان تربیت با دغدغهها و مسائل عینی و ملموس فضای کلاس درس، اصل کلام این پژوهش در گفتگو با آنهاست. پرهیز از بی تأملی و روزمرگی و رو آوردن به فلسفه ورزی و نویسندگی، سخن دیگر این پژوهش در گفتگو با مربیان و معلمان می باشد.
زیست نگاری- معلمان – فیلسوفان تربیت- فلسفه تربیت- تحول
https://fedu.um.ac.ir/article_34192.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34192_07e90a8177d56d79ca144e915a1037e9.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
امکان هم کناریِ تفکر انتقادی و تجربه ی دینی در برنامه ی تربیت دینی
67
88
FA
بابک
شمشیری
0000-0003-34557504
شیراز
bshamshiri@rose.shirazu.ac.ir
امین
ایزدپناه
0000-0002-0444-1845
شیراز
amin423@yahoo.com
10.22067/fe.v3i2.23678
هدف اصلی این پژوهش، بررسی امکان هم کناری تفکر انتقادی و تجربه دینی در برنامه تربیت دینی میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش استنتاجی بهره گرفته شد. بر اساس نتایج این پژوهش به نظر میرسد که هم کناری پرورش عقل نقاد و توجه به تجربه دینی در برنامه های تربیت دینی می تواند فرایند دین یابی را به نوعی دیالکتیک تبدیل سازد که در آن بین عقل و تجربه های دینی تعارضی نبوده و نوسان عقل و دل زمینه ساز رشد و کشف معنای دین می شود. این هم کناری می تواند به پژوهش مداری و عاملیت متربی، معناداری تربیت، یادگیری تعاملی، هویت دینی پایدار، خودشکوفایی، رواداری دینی، کاهش تأثیر تلقین و تبلیغات و حتی دوری از داروهای روان گردان بینجامد.
تفکر انتقادی,تجربه ی دینی,تربیت دینی
https://fedu.um.ac.ir/article_34209.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34209_6bf1c89324aded6dfae3356b311bafb7.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
تأملی بر رویکردهای تربیت ارزشی: نگاهی به جایگاه تربیت ارزشی و تحول آن در نظام آموزش و پرورش ایران
89
110
FA
سمانه
امینی مشهدی
فردوسی مشهد
samanehaminimashhadi@gmail.com
ابوالفضل
غفاری
فردوسی
ghaffari@um.ac.ir
10.22067/fe.v3i2.23550
هدف اصلی این پژوهش تأملی بر رویکردهای تربیت ارزشی با نگاهی به جایگاه تربیت ارزشی و تحول آن در نظام آموزش و پرورش ایران می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شد. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که تربیت ارزشی، جزء ذاتی تعلیم و تربیت محسوب شده و تربیت در قالب هر رویکردی باشد بر پایه استدلال و آزادی عمل به دانشآموزان، مجموعهای از ارزشها را منتقل میکند. همچنین، نتایج حاکی از خلأ وجودی جایگاه رویکردهای عمده ارزشی بهخصوص تربیت اخلاقی در سند ملی آموزش و پرورش می باشد و نظام آموزش و پرورش ایران به منظور تحول ارزشی نیازمند آن است که به همان میزان که به تربیت دینی توجه دارد، به تربیت اخلاقی نیز به عنوان رویکردی مهم در قلمرو تربیت ارزشی توجه داشته باشد.
تربیت ارزشی,تربیت منشی,تربیت مملو از ارزشها,بیطرفی در ارزشها,نظام آموزش و پرورش ایران
https://fedu.um.ac.ir/article_34216.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34216_75adff36f8bcab13a730665d5dc6565a.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
کشاکش اندیشه ی مدرن-پست مدرن ؛ ضرورت کُنِش روشنفکرانه فیلسوف تعلیم و تربیت برای تحول در نظام آموزش و پرورش
111
130
FA
رمضان
برخورداری
تهران
ramazanbarkhordari@gmail.com
10.22067/fe.v3i2.23594
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل تقابلهای نظری اندیشه مدرنیته و پست مدرنیته به منظور مشخص کردن نقش فیلسوف تعلیم و تربیت در میانه چنین تقابلی میباشد. برای دستیابی به این هدف، از روش کاوشگری فلسفی انتقادی با دو مسیر انتقاد عقلانی و انتقاد رهایی بخشی استفاده بهره گرفته شد. با وجود تقابل های اندیشه مدرنیته و پست مدرنیته، نتیجه این مطالعه به امکان ترسیم اوصاف فلسفه تعلیم و تربیت به مثابه کنشی روشنفکرانه در مسیر تغییرات مطلوب در تعلیم و تربیت انجامید.یافتههای حاصل از این پژوهش نشان داد که روشنگری با وجود تقابلهای مدرنیته و پست مدرنتیه نه تنها ممکن بلکه مطلوب نیز هست. تأثیر گذاری فلسفه تعلیم و تربیت مستلزم فیلسوفان تعلیم و تربیتی است که کنشهای حرفهای، عمومی و روشنفکری را توأم با یکدیگر به عنوان عوامل تشکیل دهنده وحدت شخصیتی در خود داشته باشند.
روشنگری,مدرنیته,پست مدرنیته,کنش روشنفکری فیلسوف تعلیم و تربیت
https://fedu.um.ac.ir/article_34230.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34230_f1e7e344d8f7d5d54b34bc0affbf7602.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
تحول تربیتی در پارادایم پیچیدگی
131
150
FA
رضا
محمدی
0000-0002-7809-3396
هنوز مشخص نیست
rmrahy@gmail.com
10.22067/fe.v3i2.23085
هدف اصلی این پژوهش، بررسی تحول تربیتی در پارادایم پیچیدگی است. پارادایم پیچیدگی منظری جدید برای روند تغییر و تحول جهان هستی و پدیدههای آن در اختیار اندیشمندان گذاشته و بسیاری از نظریهپردازان با توجه به مؤلفههای اساسی این پارادایم به ارائه دیدگاههای جدید خود در حوزههای علمی گوناگون چون علوم تربیتی پرداختهاند. برای دستیابی به این هدف، نخست با استفاده از روش «کاوشگری فلسفی انتقادی»، به نقد و بررسی نظریههای تحول تربیتی و توضیح دو ضعف عمده آنها (تحویلگرایی و ایدئولوژی کنترل) پرداخته شد. سپس، با اشاره به «نظریه سیستمهای پیچیده انطباقی»، چهارچوب نظری مقاله یعنی نظام تعلیم و تربیت به مثابه سیستم پیچیده انطباقی توضیح داده شد. در ادامه، پس از تشریح نقش «جریان دانش» در تحول سیستمهای پیچیده تربیتی، بهکمک روش «استنتاج منطقی»، دلالتهایی برای فرایند تحول تربیتی در پارادایم پیچیدگی فراهم شد. نتایج حاصل از این پژوهش بر این نکته تاکید دارد که نظریهپردازان پیچیدگی ضمن تأیید بسیاری از دیدگاههای پیشین در خصوص تحول تربیتی و مهم دانستن آنها، سعی دارند از منظری کلنگر به فرایندهای تحول نگریسته و پژوهشگران را از افتادن در ورطه تحویلگرایی برحذر دارند. همچنین، آنها با جایگزینی پیشنهادهایی چون «کنترل توزیعی» به جای راهبردهای غالب «بالا به پایین» و «پایین به بالا»، پاسخی به چالش کنترل در اجرای طرحهای تغییر و تحول ارائه میکنند.
جریان دانش
https://fedu.um.ac.ir/article_34242.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34242_9d2017ecdc49bc054d0578ba63abd770.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
تبیین تحول نظام آموزش و پرورش در فرآیند آنتروپیک فازی
151
172
FA
حمیدرضا
قنبری
دانشگاه سیستان و بلوچستان
abc.ghanbari@yahoo.com
مهرداد
مظاهری
دانشگاه سیستان و بلوچستان
mazaheri@hamoon.usb.ac.ir
10.22067/fe.v3i2.22563
هدف اصلی این پژوهش، تبیین تحول نظام آموزش و پرورش با رویکرد سیستمی است. تحول در این نظام با نظر به فرآیند ترکیبی تحولی آنتروپیک (آنتروپی و نگانتروپی) سیستمها و رشد فازی مورد مطالعه قرار گرفت. از دیدگاه سیستمی، پدیده آنتروپیک «آنتروپی و نگانتروپی» یک حالت یا قانون کلى در فرآیند تغییر و تحول سیستمها میباشد که پیوسته سیستمها را در تعادل و موازنه نگه میدارد. تحول نظام آموزش و پرورش در فرآیند «آنتروپیک فازی» بر مبنای مدل ریاضی تغییرات تدریجی و تحولی در یک سیستم شکل میگیرد. نتایج حاصل از این نگرش نوین به تحول بیانگر آن است که تحلیل و بررسی تحول نظام آموزش و پرورش در فرآیند آنتروپیک فازی مدلی بسیار انطباقی است که تقریبها را دقیقتر و ابهام را به عنوان بخشی از سیستم مدل سازی میکند.
آنتروپی,نگانتروپی,منطق فازی,تحول نظام آموزش و پرورش
https://fedu.um.ac.ir/article_34254.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34254_e948a98053a30364593ddbf5a75f4bdb.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
بررسی فلسفی مولفههای اصلی انقلاب اسلامی به مثابه ظرفیتهایی برای تحول در نظام آموزش و پرورش
173
194
FA
داود
حسین پور
تربیت مدرس
hosain.da@gmail.com
10.22067/fe.v3i2.23668
هدف اصلی این پژوهش، بررسی فلسفی مؤلفههای اصلی انقلاب اسلامی به مثابه ظرفیتهایی برای تحول در نظام آموزش و پرورش میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش پدیدارشناسی بهره گرفته شد. با این توضیح که انقلابهای کبیر که محدود تأثیر گذاری فراتر از تغییر حاکمیت دارند، یکی از منابع اصلی تحول در نظامهای آموزش و پرورش هستند. انقلاب اسلامی در ردای یکی از انقلابهای کبیر به جهت بستر تاریخی متفاوت خود دارای ماهیتی کاملاً متفاوت با انقلابهای پیش از خود است. جنس و سطح تحولات نظامهای آموزشی همبستگی قابل توجهی با ماهیتهای انقلابهای موثر بر خود دارند. این مهم ضرورت تحلیل مؤلفه های بنیادین انقلاب اسلامی ایران به مثابه ظرفیتهایی برای تحول در نظام آموزشی ایران را روشن میسازد. در این پژوهش سه عنصر مردمی بودن، اسلام خواهی و نفی سلطه سیاسی و فرهنگی به عنوان مؤلفه های اساسی انقلاب اسلامی بیان و ظرفیتهای هر یک برای تحول در نظام آموزش و پرورش مطرح شدند.
انقلاب اسلامی ایران,تحول,نظام آموزش و پرورش
https://fedu.um.ac.ir/article_34268.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34268_eab546f0d9cb0735b177a881bd608592.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
3
2
2014
02
20
بررسی فلسفه ایجاد مدارس غیرانتفاعی و سازگاری آن با عدالت تربیتی از منظر متخصصان تعلیم و تربیت: رویکردی هرمنوتیکی
195
210
FA
بهبود
یاری قلی
شهید مدنی آذربایجان
behboud1362@gmail.com
10.22067/fe.v3i2.23436
هدف اصلی این پژوهش، بررسی فلسفه ایجاد مدارس غیرانتفاعی و سازگاری آن با عدالت تربیتی از منظر متخصصان تعلیم و تربیت میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و هرمنوتیک انتقادی بهره گرفته شد. یافته های به دست آمده نشان داد که ایجاد مدارس غیرانتفاعی در مبانی خود با اصول عدالت اجتماعی ناسازگاری دارد، هرچند که مسئولان با گنجاندن طرح رافع سعی در عادلانه ساختن این مدارس داشتهاند. همچنین، نتایج حاصل از مصاحبه با متخصصان حاکی از آن است که هدفهایی چون جلب مشارکت والدین در امر تعلیم و تربیت فقط در شکل ظاهری و تأمین منابع مالی آموزش محقق شده و هدف افزایش کیفیت آموزش نیز در عمل تحقق پیدا نکرده است. از مهمترین نقدهای وارد به مدارس غیرانتفاعی میتوان به بازتولید طبقات اجتماعی، شکاف طبقاتی، توجه به ظاهر آموزش و آثار روانی برای سایر دانشآموزان اشاره نمود.
عدالت تربیتی,مدارس غیرانتفاعی,هرمنوتیک انتقادی
https://fedu.um.ac.ir/article_34306.html
https://fedu.um.ac.ir/article_34306_396bcc762f71400d00bdbf5c0f7fee6f.pdf