دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
8
2
2019
02
20
فلسفه «تربیت فناورانه» یا «فلسفه فناورانه» تربیت: نقد گفتمان سیاستگذاری در نظام تربیتی ایران
FA
سید مهدی
سجادی
0000-0003-1043-3902
دانشگاه تربیت مدرس
sajadism@modares.ac.ir
10.22067/fedu.v8i2.72289
هدف اصلی این مطالعه، تبیین و تحلیل انتقادی رویکردهای مربوط به مناسبات فناوری و تربیت و نیز نقد گفتمان حاکم بر سیاستگذاری در نظام تربیتی ایران از منظر این رویکردها میباشد. با این توضیح که یکی از رسالتهای مهم فلاسفه تعلیم و تربیت، تبیین چند و چون مناسبات بین فناوری و نظام تعلیم و تربیت است. در این میان، برخی بر این باورند که باید فناوری را تنها به مثابه ابزاری در خدمت نظام تربیتی در نظر گرفت (رویکرد فلسفه «تربیت فناورانه»). در مقابل، برخی دیگر اذعان دارند که فناوریهای نوین لاجرم نظام تربیتی متناسب با اقتضائات خود را پدید میآورد (رویکرد «فلسفه فناورانه» تربیت). امروزه تأکید بر نقش فقط ابزاری فناوری به گفتمان حاکم بر رویکرد فلاسفه تربیتی به ویژه در ایران تبدیل شده است که نماد حاکمیت این گفتمان را میتوان در تلاشهای مربوط به تدوین اسناد بالادستی برای نظام تعلیم و تربیت ایران ملاحظه نمود. گرچه این اسناد به ویژه سند تحول بنیادین بهطور اساسی وارد مسئله مناسبات دانش و فناوری نشدهاند، اما از محتوای آن چنین استنباط میشود که سند بیشتر با ابتناء بر رویکرد فلسفه «تربیت فناورانه» تدوین شده است و از رویکرد دوم یعنی رویکرد «فلسفه فناورانه» تربیت غفلت کرده است.
فلسفه ی" تربیت فناورانه",فلسفه ی "تربیت فناورانه",تکنولوژی,نظام تربیتی,سیاستگذاری,نقد
https://fedu.um.ac.ir/article_35160.html
https://fedu.um.ac.ir/article_35160_c22e5f698e127e82539d850e9f51039f.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
8
2
2019
02
20
ظرفیت فرونسیس (عقل عملی) دیوید کار و اراده ایمانی علامه طباطبایی برای اخلاق حرفهای تدریس
FA
سمانه
امینی مشهدی
دانشگاه فردوسی مشهد
samanehaminimashhadi@gmail.com
ابوالفضل
غفاری
فردوسی مشهد
ghaffari@um.ac.ir
بختیار
شعبانی ورکی
فردوسی مشهد
bshabani@um.ac.ir
رضا
اکبریان
دانشگاه تربیت مدرس
akbarian@modares.ac.ir
10.22067/fedu.v8i2.74555
هدف اصلی این مقاله، واکاوی نقش فرونسیس (عقل عملی) و نیز اراده ایمانی در موقعیتها و دوراهههای اخلاقی تدریس است که معلمان با آنها مواجه میشوند. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش استنتاجی بهره گرفته شد. بنابراین، نخست با تکیه بر دیدگاه های دیوید کار، ظرفیت فرونسیس (عقل عملی) در اخلاق تدریس مورد بحث قرار گرفت. سپس در چارچوب دیدگاههای کار و بر اساس مواضع علامه طباطبایی نسبت به اراده ایمانی، دلالتهایی برای قضاوتهای اخلاقی اثربخش در فرایند تدریس استنتاج شد. بنابر یافتههای این پژوهش، به زعم کار، فرونسیس ارسطویی، نظمدهنده و کنترلکننده احساسات، تمایلات و خواستهها در شرایط و موقعیتهای تدریس میباشد که با پیشرفت منش معلمان سروکار دارد. از مواضع علامه طباطبایی نیز میتوان استنباط نمود که در قضاوتهای حرفهای تدریس، علاوه بر عقل عملی به عنوان بُعدی ادراکی، ایمان، اراده وعمل نیز حائز اهمیت اند؛ هرقدر ایمان در مراحل قلب، لسان، فکر و عمل، با وساطت اراده تقویت شود، تعالی اخلاق حرفهای معلمان در مواجهه با موقعیتها و دوراهههای اخلاقی تدریس نیز تقویت میشود.
فرونسیس,عقل عملی,اراده ایمان,اخلاق تدریس,دیوید کار,علامه طباطبایی
https://fedu.um.ac.ir/article_35168.html
https://fedu.um.ac.ir/article_35168_2286bedf498c5b120b5c1a13e7111a62.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
8
2
2019
02
20
چهار اقلیم دانش مدیریت آموزشی، رویکردی تاریخ نگاشتی
FA
آرش
رسته مقدم
دانشگاه علامه طباطبائی (ره)
rastehmoghadamarash@gmail.com
10.22067/fedu.v8i2.72107
هدف اصلی این پژوهش، فهم تطور مفهومی مدیریت آموزشی از مجرای کنکاش در مقاله های این حوزه بودهاست. برای دستیابی به هدف مذکور از روش تحلیل استنادی[1] بهره گرفته شدهاست. در این راستا، تعداد 9385 مدرک نمایهشده در «وب او ساینس» طی سالهای 2015-1900 میلادی با استفاده از نرمافزار «هیست سایت» مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های به دست آمده حاکی از شناسایی چهار اقلیم دانش با عنوان های «رهبری آموزشی و عملکرد مدرسه»، «سنتزپژوهی مطالعات اثربخشی مدارس»، «رهبری توزیعی» و «مفاهیم مرتبط با سازمان آموزشی» میباشد. در پایان، ضمن بحث در مورد علل شکل گیری اقلیم های مذکور، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت مدیریت آموزشی در داخل کشور ارائه شده است.
رهبری و مدیریت آموزشی,هویت علمی مدیریت آموزشی,سیاست گذاری آموزشی,تحلیل استنادی
https://fedu.um.ac.ir/article_35176.html
https://fedu.um.ac.ir/article_35176_74a557276bcef0705fcc88f9e96808dd.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
8
2
2019
02
20
بررسی ایده دانش فضیلت بنیان بر مبنای نگرش تاریخی به ماهیت دانش
FA
شبنم
سالار
دانشگاه شهید چمران اهواز
shabnam.salar86@gmail.com
مسعود
صفایی مقدم
0000-0002-5843-0148
دانشگاه شهید چمران اهواز
safaei_m@scu.ac.ir
یدالله
مهرعلیزاده
دانشگاه شهید چمران اهواز
mehralizadeh_y@scu.ac.ir
پروانه
ولوی
0000-0001-7052-3681
دانشگاه شهید چمران اهواز
p.valavi@scu.ac.ir
10.22067/fedu.v8i2.72035
هدف اصلی این پژوهش، تبیین مفهوم دانش در دورههای مختلف با تأکید بر جوهر اخلاقی دانش میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شد. یافتههای بهدستآمده حاکی از آن است که دیدگاه متفکران غربی درباره ماهیت دانش لااقل پنج موج دوره فلسفه، دوره میانه اروپا، دوره روشنگری، دوره انقلاب صنعتی، دوره پس از جنگ دوم جهانی و دوره پساساختارگرایی را پشت سر نهاده است. در طول این دورهها به ترتیب، سلطه رویکردهای اخلاقی، دینی، علمی، اقتصادی، و اخلاقی به دانش مشاهده میشود. تحولاتی که مفهوم دانش به خود دیده است ناظر به فروکاستن وجه اخلاقی و معنوی دانش و افزایش وجه مادی برای آن مفهوم بوده است. درحال حاضر، یک توجه تجدیدنظرگرایانه نسبت به دانش با تأکید بر ماهیت اخلاقی آن به تدریج در حال شکلگیری است. بر مبنای این رویکرد جدید که با عنوان رویکرد دانش فضیلت بنیان از آن یاد میشود، جوهر اصلی دانش فضیلت است. به دنبال آن تعلیم و تربیت نیز سرشتی بالذات ارزشی به خود میگیرد و هدف، یادگیری و آموزش، ارزشیابی، محیط یادگیری، نقش معلم و دانشآموز نیاز به بازنگری پیدا میکنند .بدین ترتیب این ایده منجر به تربیت افرادی میشود که انسانیت را در خود پرورش داده و به فرهیختگی و خردمندی رسیدهاند.
دانش,نگرش تاریخی,فضیلت,ایده دانش فضیلت بنیان
https://fedu.um.ac.ir/article_35192.html
https://fedu.um.ac.ir/article_35192_4749d470a50aba3c251169268cd3dbcc.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
8
2
2019
02
20
سازهگرایی در آموزش تاریخ: ترمیم آسیبها بر اساس هرمنوتیک پل ریکور
16
FA
علی
وحدتی دانشمند
0000-0002-4511-4605
دانشگاه تهران
alivahdati@ut.ac.ir
نرگس
سجادیه
0000-0001-8243-3894
دانشگاه تهران
n.sajadieh@gmail.com
افضل السادات
حسینی
دانشگاه تهران
afhoseini@ut.ac.ir
10.22067/fedu.v8i2.73799
هدف اصلی این پژوهش، صورتبندی مواضع آسیبپذیر رویکرد سازه گرایانه در آموزش تاریخ و ارائه مفهوم بدیلی برای مشارکت دانشآموز در این رویکرد براساس هرمنوتیک پل ریکور میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش مفهومپردازی و استنتاج فلسفی بهره گرفته شد. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که سازهگرایی در آموزش تاریخ در مواضعی مانند گسستن از عینیت واقعه تاریخی و نسبیت در ترجیح تفاسیر از سوی دانشآموز آسیبپذیر است. در مقابل، نگرش استعارهای به متون تاریخی و الگوی اعتباریابی حدسها در هرمنوتیک ریکور، راهحلهایی هستند که این نوشتار به ترتیب برای رفع آسیبهای فوق پیشنهاد داده است. همچنین، تصاحب دنیای متن تاریخی از سوی شاگردان، مفهوم بدیلی است که برای مشارکت فعال آنها در نظر گرفته شده است.
سازهگرایی,آموزش تاریخ,هرمنوتیک,پل ریکور
https://fedu.um.ac.ir/article_35198.html
https://fedu.um.ac.ir/article_35198_966aaccd35600ef093518c71a7f8e793.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
8
2
2019
02
20
بازنمایی مناقشات ناظر بر دو گفتمان توسعه حرفه ای و هویت حرفه ای معلم از منظر مناسبات قدرت
FA
مرضیه
کهندل
دانشگاه فردوسی مشهد
marzieh.kohandel@mail.um.ac.ir
مرتضی
کرمی
0000-0002-7161-9500
دانشگاه فردوسی مشهد
m.karami@um.ac.ir
محمدرضا
آهنچیان
دانشگاه فردوسی مشهد
ahanchi8@um.ac.ir
محمود
مهرمحمدی
تربیت مدرس
mehrmohammadimahmoud@gmail.com
10.22067/fedu.v8i2.72713
هدف اصلی این پژوهش، بازنمایی مناقشات ناظر بر دو گفتمان توسعه حرفهای و هویت حرفهای معلم از منظر مناسبات قدرت میباشد. برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش اسنادی- تحلیلی بهره گرفته شد. یافتههای به دست آمده حاکی از آن است که چهار مناقشه عمده حرفه و پیشه، ساختار و عاملیت، مناقشه حرفهای گری و حرفهای گرایی، و بوروکراسی و دموکراسی که در بستر مناسبات قدرت توانستهاند رشد و نمو بیشتری پیدا کنند، محلهای تأمل مهمتری در ارتباط با دو گفتمان توسعه حرفهای معلم و هویت حرفهای معلم میباشند. نظر به اینکه که موضوع هر دو گفتمان، معلم است و بسته به نظامهای آموزشی مختلف و توسعه مدنی جوامع در برخی مختصات از جمله مفروضهها و انگارهها نسبت به معلم تفاوتهایی وجود دارد، در این نوشتار سعی شد ضمن شرح و بسط مناقشههای میان هر دو گفتمان که اموری بافت محور و وابسته به مناسبات قدرت هستند، با ارائه تصویر متفاوتی از توزیع قدرت به ترویج و توسعه ادراکات جدید و بسترسازی گفتمانهای تازه در نظام آموزشوپرورش ایران پرداخته شود.
معلم,گفتمان,توسعه حرفهای,هویت حرفهای
https://fedu.um.ac.ir/article_35207.html
https://fedu.um.ac.ir/article_35207_182c2014322c2ee3f71a2424fa85a1d7.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2423-4273
8
2
2019
02
20
تعلیموتربیت و کارآفرین رقابتی: تأملی بر تحول مفهوم «انسان اقتصادی» از مکتب تربیتی لیبرالیسم کلاسیک تا نولیبرالیسم
FA
حمداله
محمدی
دانشگاه تهران
h9mohammadi@yahoo.com
خسرو
باقری
0000-0001-6032-9789
دانشگاه تهران
khosrowbagheri4@gmail.com
محمود
تلخابی
پژوهشگاه علوم شناختی
m.talkhabi@cfu.ac.ir
محمد حسن
میرزامحمدی
دانشگاه شاهد
mir.educated@gmail.com
10.22067/fedu.v8i2.72474
هدف اصلی این پژوهش بررسی تحول در مفهوم «انسان اقتصادی» از مکتب تربیتی لیبرالیسم کلاسیک تا نولیبرالیسم است. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل مفهومی (ارزیابی ساختار مفهوم) بهره گرفته شد. بررسی مفهوم انسان اقتصادی از لیبرالیسم تا نولیبرالیسم نشان داد گرچه لیبرالهای کلاسیک مانند آدام اسمیت و جان استوارت میل، ایده انسان اقتصادی را طرح کردند، اما در مکتب اقتصادی نئوکلاسیک و به دنبال آن نولیبرالیسم، شاهد ظهور مفهومی نوین از انسان اقتصادی هستیم. این انسان خودمحور، رقابتی، محاسبهگر و بیشینهساز سود است و بهعنوان «کارآفرین رقابتی» در پی ارزشآفرینی اقتصادی هر چه بیشتر است. درحالیکه متفکران نولیبرالیسم مانند گری بکر و جیمز بوکانن مدافع این تلقی از انسان اقتصادی هستند، فردریک هایک تلقی متفاوت انسانشناختی (انسان قانونی) را مطرح میکند که میتواند جایگزین انسان اقتصادی شود. او بر پایه تکامل فرهنگی و «نظم خودانگیخته»، بر غیریقینی بودن، فضای نابرابر، رقابت مبهم و نقش سنت بهعنوان هماهنگساز مؤثر فعالیتها تأکید دارد و انسان بهعنوان عامل عقلانی را در نظریه انسان اقتصادی نئوکلاسیک را مورد نقد قرار میدهد. امروزه نولیبرالیسم بهعنوان «ذهنیت حکومتی» مبتنی بر مبانی انسانشناختی خاص (ترکیب برخی عقاید هایک با انسان اقتصادی) در نهادهای تربیتی روی به سیاستهای ایجابی و کنترلگر نهاده است.
نولیبرالیسم,انسان اقتصادی,انسان شناسی,تعلیم و تربیت
https://fedu.um.ac.ir/article_35212.html
https://fedu.um.ac.ir/article_35212_61ffa74d786103fd3e034bb4cf340e76.pdf