2024-03-29T08:54:29Z
https://fedu.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4516
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2251-6360
1398
9
1
دیدگاه بوردیو در باب میدان آموزش: فراسوی دیدگاه های تضاد و کارکردگرایی
فردین
محمدی
هدف اصلی این پژوهش، بررسی نظریه بوردیو در باب میدان آموزش و تفاوت آن با سایر رویکردهای رایج جامعهشناسی آموزشوپرورش میباشد. برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش اسنادی بهره گرفته شد و از این طریق آثار نظری و تجربی بوردیو و سایر نظریهپردازان و پژوهشگران مورد بررسی قرار گرفت. یافتههای به دست آمده حاکی از آن است که بوردیو نگاهی دو بُعدی به میدان آموزش دارد که دربرگیرنده رویکردهای تضاد و کارکردگرایی است. این بدان معناست که بوردیو میدان آموزش را میدانی میداند که هم در راستای حفظ تعادل و نظم جامعه فعالیت میکند و هم در راستای بازتولید وضعیت موجود و حفظ منافع طبقه مسلط. همچنین، بوردیو در رویکرد دو بُعدی خود به میدان آموزش به تناسب با هر کدام از این ابعاد، بر ابزارهای مختلفی تأکید دارد. بهطوریکه در نگاه کارکردگرایانه به میدان آموزش بر ابزار سرمایه فرهنگی و در نگاه تضادگرایانه به این میدان، بر ابزار عادتواره تأکید دارد. بدین معناکه از دیدگاه بوردیو میدان آموزش هم با ساختار و هم با عاملیت در ارتباط است. بنابراین، رویکرد بوردیو به میدان آموزش «رویکرد دو بُعدی مضاعف» است.
بوردیو
رویکرد تضاد
رویکرد کارکردگرایی
عادتواره
سرمایه فرهنگی
2019
08
23
5
25
https://fedu.um.ac.ir/article_35222_f8e78e97785708f00330b6b5a8550943.pdf
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2251-6360
1398
9
1
تعلیم و تربیت به مثابه «بیلدونگ» در پدیدارشناسی هگل
سعید
آزادمنش
خسرو
باقری نوع پرست
میثم
سفیدخوش
نرگس
سجادیه
هدف اصلی این پژوهش، تبیین ماهیت، هدف و مؤلفههای مفهومی تعلیم و تربیت بر اساس فرایند تکوین دانش در پدیدارشناسی هگل میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تفسیر مفهومی و مفهومپردازی بهره گرفته شد. یافتههای به دست آمده حاکی از آن است که «بیلدونگ» در تعریف تعلیم و تربیت به عنوان فرایندی توصیف میشود که به دنبال ارتقای تجربه مفهومی فرد از طریق درک نابسندگیهای موجود در زندگی است که با نگاهی به گذشته، رو به سوی آیندهای خردمندانه دارد. با این توصیف، هدف بیلدونگ «خردورزی فراگیر آشتیجویانه» در تعلیم و تربیت است. از جمله مؤلفههای مفهومی تعلیم و تربیت میتوان به «آزادیبنیاد»، «تاریخمند»، «بازسازانه»، «تعاملی»، «تأییدطلبانه» و «خطاشکیب» اشاره نمود. تعلیم و تربیت بهمثابه بیلدونگ میتواند الهامبخش جریان نوینی در عرصه مطالعات تربیتی در ایران باشد که ارتقادهنده تجربه خرد بشری در تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم است.
تعلیم و تربیت
بیلدونگ
پدیدارشناسی هگل
فرایند تکوین دانش
تعامل
خردورزی
2019
08
23
26
47
https://fedu.um.ac.ir/article_35237_701092ebb7e6b3e4821ab4447c0333fc.pdf
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2251-6360
1398
9
1
تحلیل معنای کنشگری معلم در مقالات مجله رشد معلم: مبتنی بر رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف
مرضیه
عالی
ایوب
داودی
هدف اصلی این پژوهش، تحلیل گفتمان حاکم بر کنشگری معلم در مقالات مجله رشد معلم منتشر شده در سالهای 1396-1390 میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره گرفته شد. بنابراین، گفتمان شکلدهنده به کنشگری معلم در مقالات مجلات رشد معلم در سطوح سهگانه مورد تحلیل قرار گرفت و نسبت آن با شرایط اجتماعی تصریح شد. یافتههای پژوهش در سطح اول که حاصل توصیف مؤلفههای متن بود ناظر به کسب مهارتهای یکسان، برخورداری از حقوق معلمان در ازای کسب مهارتها، شاخصهای کمی در سنجش عملکرد، قرار گرفتن معلم در خدمت توسعه، دولت و جامعه، تأثیرپذیری از مطالبات خانوادهها، پاسخگویی به انتظارات جامعه و داشتن نقش الگویی و اقناعی در برآورده ساختن این خواستهها میباشد. همچنین در سطح تفسیر، غلبه رویکرد کارکردگرایی و غلبه نگاه کمی بر فرهنگ، اولویت رویکرد ماشینی و توسعهای، سیطره منطق بازار، سیطره تمرکزگرایی، در نظر گرفتن معلمان به عنوان یک قشر و نادیده گرفتن نگاه انتقادی در عرصه فرهنگ پاسخهایی بود که به سؤال فوق داده شد. در سطح تبیین؛ علاوه بر کمیتگرایی در عرصه اجتماعی و فرهنگی مواردی از قبیل، توسعه محور بودن جریان مدرنیسم در ایران، غلبه تصویری مشخص از شهروند نمونه، و غلبه پیشفرض تقابل فرهنگی با سایر ملل و مریض انگاشتن جامعه در دوره معاصر به دست آمد.
تحلیل گفتمان انتقادی
کنشگری، معلم
رشد معلم
کارکردگرایی
2019
08
23
47
65
https://fedu.um.ac.ir/article_35247_f12497d4df33703872876d173eefe2fb.pdf
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2251-6360
1398
9
1
سازواری یا ناسازواری تربیت و سیاست؛ خوانش انتقادی نظریههای فضیلتگرایی، قدرتگرایی و انتقادی
مجتبی
همتی فر
بختیار
شعبانی ورکی
جمیله
علم الهدی
شریف
لک زایی
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و ارزیابی جریانهای فکری ناظر به مسئله سازواری تربیت و سیاست میباشد. برای دستیابی به این هدف، سیر تحول اندیشههای ناظر به مناسبات تربیت و سیاست به عنوان دو امر و نهاد اجتماعی از منظر سازواری چارچوب نظری هر یک با هم، همخوانی با فلسفه اجتماع و یا با چارچوب فکری معیار مورد تحلیل قرار گرفت. در این تحلیل از الگوی هدف ـ وسیله در معنای موسّع آن و همچنین دوگانه ساختار ـ کارکرد دولت در کنار نظریه بحران اسپریگنز بهره گرفته شد. نتایج این مطالعه منجر به شناسایی سه جریان اصلی «فضیلتگرایی»، «قدرتگرایی» و «نظریه انتقادی» شد که طرح یا برجسته شدن آنها اغلب واکنشی و برای سازوار نمودن تربیت و سیاست با هم و بر اساس فلسفه اجتماع مربوطه است. در پایان، در نتیجه تحلیل، مقایسه و نقد نظریههای موجود، نسخه اصلاح شده فضیلتگرایی متناسب با شرایط دولت جدید و بافت اندیشه اسلامی به مثابه رویکرد مرجح پیشنهاد شد. تصریح شد که تغییر معنای تربیت و سیاست و همچنین توزیع قدرت سه راه پیش روی رفع ناسازواری میان تربیت و سیاست به شمار میروند.
نسبت تربیت و سیاست
فضیلتگرایی
قدرتگرایی
نظریه انتقادی
2019
08
23
https://fedu.um.ac.ir/article_35252_cfca81f1b5e167218fc9a48a2a3d7e73.pdf
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2251-6360
1398
9
1
بازتبیین دیدگاه شفلر در باب استعدادهای آدمی در پرتوی نقدهای صورت گرفته: احتیاط، انعطاف و پویایی در انتساب استعداد
نرگس
سجادیه
زکریا
حسینی
هدف اصلی این نوشتار، تحلیل مفهومی و بازخوانی ماهیت استعدادهای آدمی در پرتوی نقدهای وارد به آن در نظام آموزشی است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل تطبیقی و مفهومی بهره گرفته شد. یافتههای پژوهش نشان داد اقتضائات «نوع» انسانی بهویژه اقتضائات محتوایی کمتر موردتوجه شفلر قرارگرفته و افراز استعدادها به استعدادهای محوری و حاشیهای از سوی شفلر صورت نگرفته است. چنین به نظر میرسد، این دیدگاه در برخورد با استعدادهای متفاوت و گاه متعارض، دچار آَشفتگی خواهد شد. همچنین عدم توجه به روی دیگر سکه استعداد، یعنی ناتوانی، باعث شده تا نگاه شفلری به استعداد، از واقعگرایی دور ماند و اختیار آدمی را نیز به حاشیه راند. بر این اساس، در نظام آموزشی بر احتیاط، انعطاف و پویایی در انتساب استعداد و بر ضرورت وجود موقعیتهای تعلیق تأکید میشود
استعداد
شفلر
نقد
تعلیق
انتساب
2019
08
23
88
111
https://fedu.um.ac.ir/article_35263_20fcce6a8a04e8459c4470e113296912.pdf
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2251-6360
1398
9
1
رویکردهای مختلف به تدریس نظریه ها در برنامه درسی آموزش عالی
مقصود
امین خندقی
اعظم
محمدزاده قصر
نظریه و نظریه پردازی اهمیت و نقش انکارناپذیری در حیات و ممات آموزش عالی بر عهده دارد؛ اما در این میان، اکثر دانشجویان احساس می کنند که در کلاس درس نظریه ها، وارد یک دنیای کاملا علمی، شاعرانه و دور از عمل شده اند. برخی استادان هم با این تصور که دروس مربوط به نظریه ها، جزء دروس غیرفنی، غیرعملی و کاملاً حفظی هستند، دانشجویان بیشتری را در مکان محدود و زمان اندک آموزش می دهند. بررسی ها نشان می دهد یکی از دلایل وجود چنین وضعیتی، فقدان چارچوب و سامانه مفهومی مناسب و روشمند برای تدریس نظریه-هاست. از اینرو، هدف این مطالعه بررسی رویکردهای مختلف نسبت به تدریس نظریه ها است. بدین منظور، چهار رویکرد مواجهه تاریخی، مواجهه درون پارادایمی، تدریس یک مضمون یا مساله از منظر نظریه های مختلف؛ و رویکرد تبیین، تحلیل و نقد یک موقعیت یا پدیده از منظر نظریه های مختلف در تدریس نظریه مطرح شده است و به توضیح هدف یادگیری، سازماندهی محتوای تدریس، ارائه مثال و تحلیل نقاط قوت و ضعف هر یک از رویکردهای چهارگانه پرداخته شده است. انتظار می رود شناسایی و بکارگیری شیوه مناسب در تدریس نظریه ها موجبات فهم عمیق و انتقادی نظریه های موجود از یک سو و زمینه سازی برای تولید نظریه های جدید از سویی دیگر و بطور کلی شکل گیری گفتمان های نظریه ای در آموزش عالی را فراهم سازد.
گفتمان نظریه ای
نظریه پردازی
پارادایم
آموزش عالی
تدریس نظریه
برنامه درسی
2019
08
23
113
129
https://fedu.um.ac.ir/article_35278_68191e4951c4da91c6c0e5a3c9ffc910.pdf
پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت
مبانی تعلیم و تربیت
2251-6360
2251-6360
1398
9
1
فلسفه نوشتار از دیدگاه دریدا و پیامدهای آن در تعلیم و تربیت
بهمن
کریم زاده
مراد
یاری دهنوی
خسرو
باقری نوع پرست
حمیدرضا
علوی
هدف اصلی این پژوهش، بازنمایی دیدگاه دریدا درباره فلسفه نوشتار و پیامدهای مهم آن برای بازاندیشی در ساختار تعلیم و تربیت به منظور پرورش خلاقیت دانشآموزان میباشد. برای دستیابی به این هدف، با استفاده از روش توصیفی- استنتاجی، به شرح مبانی فلسفی (هستی شناختی، معرفت شناختی و ارزش شناختی) فلسفه نوشتار از دیدگاه دریدا پرداخته و سپس پیامدهای تربیتی آن برای بازاندیشی در ساختار تعلیم و تربیت به صورت عام و پرورش خلاقیت دانشآموزان به صورت خاص، استنباط شد. در نتیجه پژوهش با ابتناء به اندیشههای دریدا تصریح شد که تعلیم و تربیت مبتنی بر فلسفه نوشتار، تعلیم و تربیت به مثابه متن است که با خوانش و تفسیر متفاوت همواره در حال شدن، در نتیجه فرایندی خلاق میباشد که میتواند گسترهای نامحدود از امکانهای متفاوت و نیندیشیده شده تعلیم و تربیت را جهت پرورش خلاقیت در فراگیران فراهم نماید و با تأکید بر خلق معنا و نوشتار شخصی، تولید دانش و نه انتقال صرف آن را، زمینهساز پرورش خلاقیت و پیشگامی سازد. همچنین با تفسیر تازهای از کنش تربیتی به عنوان دغدغه دیگری، تعلیم و تربیت نوشتارشناسانه رویکردی مسئولانه، به سوی خودآفرینی و رهایی بخشی خواهد بود.
فلسفه نوشتار
واسازی
دریدا
خلاقیت
تعلیم و تربیت نوشتارشناسانه
2019
08
23
20
https://fedu.um.ac.ir/article_35282_09f3eb6d1ed3a5821d25a03fd9b394ea.pdf