خسرو باقری نوع پرست؛ محمد زهیر باقری نوع پرست
چکیده
اصول و روشهایی که در تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار میگیرند، از مبانی مختلفی سرچشمه میگیرند. هدف این مقاله آن است که مبانی فلسفی و روان شناختی تعلیم و تربیت، بر اساس دو دیدگاه مشابه در شرق و غرب مورد بررسی قرار گیرد: فلسفه اشراقی شهابالدین سهروردی و فلسفه پدیدار شناختی ادموند هوسرل. سوالهای پژوهش ناظر به تعیین مبانی فلسفی ...
بیشتر
اصول و روشهایی که در تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار میگیرند، از مبانی مختلفی سرچشمه میگیرند. هدف این مقاله آن است که مبانی فلسفی و روان شناختی تعلیم و تربیت، بر اساس دو دیدگاه مشابه در شرق و غرب مورد بررسی قرار گیرد: فلسفه اشراقی شهابالدین سهروردی و فلسفه پدیدار شناختی ادموند هوسرل. سوالهای پژوهش ناظر به تعیین مبانی فلسفی و روان شناختی تعلیم و تربیت از دیدگاه هر دو فیلسوف و مقایسه آنها از حیث مشابهت و تفاوتهاست. در مبنای فلسفی هوسرل، پدیدارشناسی جایگاه اساسی دارد و در آن دو گام اساسی مطرح است. در مرحله نخست، تاکید بر توصیف تجربههای آدمی و در مرحله دوم، نظر بر کاهش دادن تجربههای زیسته است. در مبنای روان شناختی، به جای درون بینی تاکید بر تأمل است. در مبنای فلسفی و معرفت شناختی سهروردی، علم حضوری جایگاه ویژه دارد. در مبنای روان شناختی، درون بینی از اهمیت به سزایی برخوردار است. در مقایسه سهروردی و هوسرل این نکته قابل توجه است که هر دو فیلسوف به نحو اساسی تحت تأثیر افلاطون قرار دارند و هر دو از عینیت گرایی دور میشوند. در خصوص تفاوتها باید اشاره کرد که در معرفت شناسی، هوسرل در حیطه علم حصولی و سهروردی در عرصه علم حضوری سخن میگوید. در مبنای روان شناختی، هوسرل بر تأمل و سهروردی بر درون بینی تاکید میورزند. چنین مبناهایی، تعلیم و تربیت در دیدگاه هر دو فیلسوف را به سوی نوعی شهودگرایی سوق خواهد داد.
واژه های کلیدی: پدیدار شناسی، علم حضوری، روان شناسی اشراقی، روان شناسی پدیدار شناسی، مبانیتربیتیاشراقی، پدیدار شناختی
محسن طالب زاده نوبریان؛ محمدمهدی میرلو؛ حسین موسوی
چکیده
بررسی آراء و اندیشههای تربیتی فیلسوفان، یکی از زمینههای پژوهشی متداول در حوزه فلسفه تعلیم و تربیت و مقدمهای برای نقد آنها میباشد. در این مقاله، با روشی توصیفی – تحلیلی به معرفی اندیشههای فلسفی برتراند راسل و بررسی دیدگاههای تربیتی این فیلسوف و ریاضیدان برجسته قرن بیستم پرداخته شده است. بر اساس یافتههای پژوهش، راسل توجه ...
بیشتر
بررسی آراء و اندیشههای تربیتی فیلسوفان، یکی از زمینههای پژوهشی متداول در حوزه فلسفه تعلیم و تربیت و مقدمهای برای نقد آنها میباشد. در این مقاله، با روشی توصیفی – تحلیلی به معرفی اندیشههای فلسفی برتراند راسل و بررسی دیدگاههای تربیتی این فیلسوف و ریاضیدان برجسته قرن بیستم پرداخته شده است. بر اساس یافتههای پژوهش، راسل توجه به امر تعلیم و تربیت را امری فراتر از تحقق حیات آزاد و خردمندانه میداند. به زعم راسل، عصر حاضر که پراضطرابترین عصر تاریخ برای بشریت به حساب میآید، بیش از هر زمان دیگری خلأ یک جهان بینی صحیح و ایدئولوژی بخردانه را به انسان مدرن گوشزد میکند. رهایی از چنین تنگنایی تنها از طریق تعلیم و تربیت علمی و نوسازی اجتماع امکان پذیر است. از نظر راسل در بعد فردی، پرورش روح علمی و در بعد اجتماعی، تربیت شهروندان آزاد، هدفهای اصلی تعلیم و تربیت را شکل میدهند. راسل با بیان آراء تربیتی خویش به دنبال تحقق آرمان تربیتی شهروندان آزاد جهان است؛ شهروندانی که آزاداندیشی، استقلال فکر، انضباطی درونی، توانایی نگریستن به نفع شخصی از نظرگاه عامه و در یک کلام خردورزی و آزادی از مهمترین صفتهای آنان به شمار میآید. در پایان، به برخی از انتقاد های قابل طرح در نظام تربیتی راسل اشاره میشود.
واژه های کلیدی: مبانی فلسفی برتراند راسل، اندیشههای تربیتی، اصول تعلیم و تربیت، تربیت فردی، شهروندی
منصوره حاج حسینی؛ گلنار مهران
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی وجوه تشابه میان ویگوتسکی و فریره در آموزش مبتنی بر گفت و گو است. برای این منظور، مبانی نظری، مفاهیم مرتبط و نوع آموزش مورد نظر آنها به شیوه تحلیل تفسیری مورد بررسی قرار گرفت و سپس تفاوتها و شباهتهای آنها به ویژه در الگوهای آموزشی ارائه شده معرفی شد. بازشناسی وجوه زیربنایی و تبیین برخی مفاهیم مرتبط حاکی ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی وجوه تشابه میان ویگوتسکی و فریره در آموزش مبتنی بر گفت و گو است. برای این منظور، مبانی نظری، مفاهیم مرتبط و نوع آموزش مورد نظر آنها به شیوه تحلیل تفسیری مورد بررسی قرار گرفت و سپس تفاوتها و شباهتهای آنها به ویژه در الگوهای آموزشی ارائه شده معرفی شد. بازشناسی وجوه زیربنایی و تبیین برخی مفاهیم مرتبط حاکی از آن است که هردو دیدگاه با تأکید بر ماهیت فعال انسان در ساخت واقعیت اجتماعی خود، کنش او را در بستر دیالکتیک اجتماعی بررسی نموده و به تبع آن با برگزیدن روش دیالکتیک در آموزش، مبنای مشترکی را برای کوشش عملی(آموزش) خود در جهت تحول انسان به کار میگیرند. ویگوتسکی این تحول را در فرایندهای درون ذهنی دنبال نموده و با تکیه بر نقش میانجی زبان در بستر تعاملات اجتماعی فرهنگی، گفت و گو را به عنوان بخشی از فرایند درونی سازی کنش اجتماعی در جهت شکل گیری تفکر و تحول شناختی نوع انسان تبیین مینماید و فریره آن را با تکیه برکنش معطوف به آگاهی، در الگویی از آموزش انتقادی مبتنی بر گفت و گو ارائه میکند.
واژه های کلیدی: ویگوتسکی، فریره، دیالکتیک، تحول انسان، آموزش انتقادی
سید مهدی سجادی
چکیده
یکی از مشکلاتی که امروزه نظامهای تربیتی موجود در جوامع اسلامی با آن موجه هستند، جزم گرایی و در نتیجه شکاکیت است. این جزم گرایی و شکاکیت میتواند جزم گرایی یا شکاکیت علمی، دینی و فلسفی را شامل شود. به واسطه این جزم گرایی و شکاکیت، نظام های تربیتی از یک سو به سمت انحصار گرایی در اهداف و برنامههای درسی مورد نظر خود سوق مییابند و از ...
بیشتر
یکی از مشکلاتی که امروزه نظامهای تربیتی موجود در جوامع اسلامی با آن موجه هستند، جزم گرایی و در نتیجه شکاکیت است. این جزم گرایی و شکاکیت میتواند جزم گرایی یا شکاکیت علمی، دینی و فلسفی را شامل شود. به واسطه این جزم گرایی و شکاکیت، نظام های تربیتی از یک سو به سمت انحصار گرایی در اهداف و برنامههای درسی مورد نظر خود سوق مییابند و از سوی دیگر به انکار و تردید در برنامههای دیگر نظامهای تربیتی روی میآورند. در این مقاله، بعد از توصیف و تبیین معنی، مفهوم و نوع شناسی جزم گرایی و شکاکیت، اثرات جزم گرایی و شکاکیت در نظام های تربیتی جوامع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت بعضی شیوهها و رویکردهای مربوط به حل این معضل پیشنهاد شده است.
واژه های کلیدی: جزم اندیشی، شکاکیت، نظام تربیتی، جوامع اسلامی، معضلات
حیدر جانعلیزاده چوب بستی؛ غلامرضا خوش فر؛ مهدی سپهر
چکیده
در چند دهه گذشته، مفهوم سرمایه فرهنگی در جامعه شناسی آموزش و پرورش منشاء مطالعات علمی فراوانی در سراسر جهان شده است. این مطالعات که عمدتاً براساس دو مدل بازتولید فرهنگی بوردیو و تحرک فرهنگی دیمجیو صورت گرفته است، به نتایج متفاوتی دست یافته اند. این پژوهش با هدف ارزیابی تجربی این مدل ها انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش ...
بیشتر
در چند دهه گذشته، مفهوم سرمایه فرهنگی در جامعه شناسی آموزش و پرورش منشاء مطالعات علمی فراوانی در سراسر جهان شده است. این مطالعات که عمدتاً براساس دو مدل بازتولید فرهنگی بوردیو و تحرک فرهنگی دیمجیو صورت گرفته است، به نتایج متفاوتی دست یافته اند. این پژوهش با هدف ارزیابی تجربی این مدل ها انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش آموزان دوره های راهنمایی و متوسطه شهرستان جوین در سال تحصیلی 90-89 بوده است. نمونه نهایی این تحقیق که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند، 369 نفر بود. نتایج تحقیق نشانگر آن است که سرمایه فرهنگی خانواده سهم قابل ملاحظه ای در موفقیت تحصیلی فرزندان دارد، ولی یافته های این تحقیق از ادعاهای اساسی این دو مدل یعنی، ارتباط این سرمایه با متغیرهای طبقه ای و اقتصادی حمایت نمی نماید.
واژه های کلیدی: سرمایه فرهنگی؛ موفقیت تحصیلی؛ مدل بازتولید فرهنگی بوردیو؛ مدل تحرک فرهنگی دیمجیو؛ مدل همگرایی فرهنگی
حسین کارشکی؛ سید امیر امین یزدی؛ غلام حیدر اختراعی طوسی
چکیده
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه تاثیر آموزش هوش هیجانی و آموزش راهبردهای یادگیری بر اضطراب امتحان است. بدین منظور تعداد67 نفر از دانش آموزان پایه سوم راهنمایی شهر مشهد انتخاب شدند و به تصادف در گروههای سه گانه گواه، هوش هیجانی و راهبردهای یادگیری قرار گرفتند. آزمون اضطراب امتحان ابوالقاسمی و همکاران (1375) به عنوان ابزار گردآوری ...
بیشتر
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی و مقایسه تاثیر آموزش هوش هیجانی و آموزش راهبردهای یادگیری بر اضطراب امتحان است. بدین منظور تعداد67 نفر از دانش آموزان پایه سوم راهنمایی شهر مشهد انتخاب شدند و به تصادف در گروههای سه گانه گواه، هوش هیجانی و راهبردهای یادگیری قرار گرفتند. آزمون اضطراب امتحان ابوالقاسمی و همکاران (1375) به عنوان ابزار گردآوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت. آزمون یادشده قبل از آموزش، در هر سه گروه اجرا شد. سپس آموزش راهبردهای مطالعه و یادگیری و نیز آموزش مهارتهای هوش هیجانی، در گروههای مربوطه انجام شد. آنگاه آزمون اضطراب امتحان مجدد در سه گروه انجام شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که نمرات تبدیل شده سه گروه با هم تفاوت آماری معناداری دارند (F(2/62)=4/39, p
معصومه کیانی؛ علیرضا صادق زاده قمصری
چکیده
مقاله حاضر با عنوان "تبیین رویکردهای غالب روششناختی پژوهش در حوزهی فلسفهی تعلیم و تربیت، و نیز تحلیل روش شناختی رسالههای دکتری در کشور ایران" به تبیین رویکردهای غالب(رویکرد استنتاجی و رویکرد تحلیلی)از زوایای: الف) تعریف فلسفهی تعلیم و تربیت، اهداف و وظایف آن از منظر هر رویکرد، ب) مراحل دستیابی به دانش، ج) ارائهی شاخصهایی ...
بیشتر
مقاله حاضر با عنوان "تبیین رویکردهای غالب روششناختی پژوهش در حوزهی فلسفهی تعلیم و تربیت، و نیز تحلیل روش شناختی رسالههای دکتری در کشور ایران" به تبیین رویکردهای غالب(رویکرد استنتاجی و رویکرد تحلیلی)از زوایای: الف) تعریف فلسفهی تعلیم و تربیت، اهداف و وظایف آن از منظر هر رویکرد، ب) مراحل دستیابی به دانش، ج) ارائهی شاخصهایی که معرِّف و نمایانگر این رویکردها باشد، و د)چگونگی مراحل مختلف تحقیق با توجه به رویکردهای مربوطه، به لحاظ روششناختی پرداخته است. پس از بررسی رسالههای فلسفة تعلیم و تربیت انجام شده در ایران، طی سالهای 85-75، رویکرد تحلیلی و رویکرد استنتاجی به عنوان رویکردهای رایج و غالب روششناختی پژوهش در این حوزه شناخته شد. بدین سان یک چارچوب نظری حاصل میشود که خود، زمینهای جهت توصیف و تحلیل روششناختی رسالههای دکتری فلسفهی تعلیم و تربیت انجام شده در ایران فراهم مینماید. بنابراین وضعیت موجود روششناختی در حوزه مذکور به ترسیم و نقد کشیده میشود.