محمد ابراهیمی پور؛ فتاحی فتاحی؛ داورپناه داورپناه
چکیده
پژوهش حاضر به روش پیمایشی به بررسی میزان درک کاربران از واژگان محیط رابط فهرست‌های رایانه‌ای سیمرغ و پارس آذرخش به دو شیوه عینی و ذهنی پرداخته است. جامعه پژوهش متشکل از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاههای فردوسی مشهد و شیراز بودند. اطلاعات از طریق پرسشنامه و از یک نمونه 380 نفری جمع‌آوری شد که 275 نفر (4/72%) از آن‌ها به پرسشنامه ...
بیشتر
پژوهش حاضر به روش پیمایشی به بررسی میزان درک کاربران از واژگان محیط رابط فهرست‌های رایانه‌ای سیمرغ و پارس آذرخش به دو شیوه عینی و ذهنی پرداخته است. جامعه پژوهش متشکل از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاههای فردوسی مشهد و شیراز بودند. اطلاعات از طریق پرسشنامه و از یک نمونه 380 نفری جمع‌آوری شد که 275 نفر (4/72%) از آن‌ها به پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج نشان داد که میزان درک کلی پاسخگویان از واژگان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ در روش عینی 1/35% و در نرم‌افزار پارس آذرخش 9/33% و در روش ذهنی در هر دو نرم‌افزار نمره 74/2 از طیف 5 ارزشی لیکرت بود. تفاوت معناداری بین میانگین نمرات میزان درک دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف از واژگان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش در محاسبه به دو شیوه (عینی و ذهنی) وجود نداشت. میزان قابلیت درک واژگان به کار رفته در محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ (در شیوه عینی) تفاوت معناداری با همین میزان در نرم‌افزار پارس آذرخش نداشت. اما بین میزان قابلیت درک واژگان به کار رفته در محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ (شیوه ذهنی) با همین میزان در نرم‌افزار پارس آذرخش تفاوت معناداری وجود داشت. در نرم‌افزار سیمرغ (هر دو شیوه) و شیوه عینی نرم‌افزار پارس‌آذرخش تفاوت معناداری بین میزان قابلیت درک واژگان صفحه نخست و سایر صفحات (به نفع سایر صفحات) دیده شد، اما در شیوه ذهنی نرم‌افزار پارس آذرخش این تفاوت معنادار نبود. میانگین میزان درک و پیش‌بینی کارکردها از نظر کاربران نرم‌افزار سیمرغ نمره 92/2 و از نظر کاربران نرم‌افزار پارس آذرخش 3 از 5 بود. نظام دستوری زبان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش در سطح 01/0 بیش از حد متوسط (نمره 3 یا 50%) در قابلیت درک واژگان آن محیط مؤثر بود. کاربران نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش درک عبارت‌های کوتاه را ساده‌تر می‌دانستند. تأثیر تجربه کاربران در کار با نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش بر میزان درک آن‌ها از واژگان محیط رابط این نرم‌افزار به دو شیوه (عینی و ذهنی) هیچ گونه تفاوت معناداری را نشان نداد. تأثیر حوزه تحصیلی دانشجویان بر درک واژگان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش بررسی شد و نتایج (شیوه عینی) تفاوت معناداری را نشان داد، ولی در شیوه ذهنی این تفاوت معنادار نبود. در دانشگاه شیراز نتایج حاصل از این دو شیوه عکس نتایج حاصل از دانشگاه فردوسی را نشان داد.
واژههای کلیدی: محیط رابط کاربر، واژگان محیط رابط، فهرست‌های رایانه‌ای، نرم‌افزار سیمرغ، نرم‌افزار پارس آذرخش
محمد ابراهیمی پور؛ رضایی رضایی
چکیده
بر اساس منابع معتبر موجود در زمینه ارزیابی منابع وب، شش معیار مهم استخراج گردید. این تحقیق میزان شناخت و استفاده استادان از این معیارها و معیارهای فرعی مرتبط با معیارهای اصلی را نزد استادان دانشگاه شیراز مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق پیمایشی است و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش‌های آمار ...
بیشتر
بر اساس منابع معتبر موجود در زمینه ارزیابی منابع وب، شش معیار مهم استخراج گردید. این تحقیق میزان شناخت و استفاده استادان از این معیارها و معیارهای فرعی مرتبط با معیارهای اصلی را نزد استادان دانشگاه شیراز مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق پیمایشی است و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش‌های آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. این پژوهش مشخص نمود هر شش معیار تعیین شده مورد توجّه و استفاده اعضاء هیئت علمی دانشگاه شیراز می‌باشد که معیارهای مزبور به ترتیب اولویت عبارتند از: روزآمد بودن، کیفیّت محتوایی، کنترل مستندات، وجود فهرست منابع، وجود پیوندهای درون‌متنی، و موثّق بودن اطلاعات ارائه شده. همچنین در معیار اصلی کنترل مستندات، معیارهای فرعی تخصّص و تبحّر نویسنده و ذکر نام نویسنده، در معیار اصلی روزآمد بودن، معیار فرعی تاریخ نشر، در معیار اصلی وجود فهرست منابع، معیار فرعی اعتبار استنادها و در معیار اصلی وجود پیوندهای درون متنی، معیار فرعی وجود پیوند به منابع موجود در کتابنامه و در معیار اصلی موثق بودن اطلاعات، صحت اطلاعات موجود، بالاترین اولویّت را به خود اختصاص داده‌اند. در ضمن، همه پاسخگویان، سطح کیفی مقاله مورد نظر را عالی انتخاب کرده‌اند.
واژههای کلیدی: ارزیابی منابع وبی، مقالات رایگان وب، اعضاء هیئت علمی دانشگاه شیراز
محمد ابراهیمی پور؛ الهام پور الهام پور؛ باجی باجی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر مقایسة گرایش های موضوعی مطالعه در دانش آموزان دورة راهنمایی شهر اهواز با توزیع موضوعی کتاب های مناسب دانش آموزان این دوره منتشر شده در فاصلة سال های 1376-1383 می باشد. پژوهش از نوع توصیفی بوده و برای انجام آن از دو روش کتابخانه ای و پیمایشی استفاده شد. بخش نخست نمونة پژوهش شامل 720 دانش آموز دختر و پسر به روش تصادفی چند مرحله ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر مقایسة گرایش های موضوعی مطالعه در دانش آموزان دورة راهنمایی شهر اهواز با توزیع موضوعی کتاب های مناسب دانش آموزان این دوره منتشر شده در فاصلة سال های 1376-1383 می باشد. پژوهش از نوع توصیفی بوده و برای انجام آن از دو روش کتابخانه ای و پیمایشی استفاده شد. بخش نخست نمونة پژوهش شامل 720 دانش آموز دختر و پسر به روش تصادفی چند مرحله ای از میان دانش آموزان دورة راهنمایی شهر اهواز انتخاب شد. بخش دوم نیز دربردارندة کل کتاب های مناسب دانش آموزان دورة راهنمایی (گروه سنی «د») معرفی شده در کتابشناسی آثار منتخب شورای کتاب کودک در فاصلة سال های 1376-1383 بود که تعداد 1104 کتاب را در بر دارد. آزمون آماری مجذور کا نشان داد که بین توزیع فراوانی کتاب‌ها در ده موضوع اصلی تفاوت معناداری وجود دارد و آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین گرایش‌های موضوعی مطالعه دانش‌آموزان و توزیع فراوانی کتاب‌ها در ده موضوع اصلی رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجة کلی پژوهش حاضر مشخص کرد که در بسیاری از موضوع‌های فرعی مربوط به ده موضوع اصلی، میان نظرات دانش آموزان دورة راهنمایی شهر اهواز و فراوانی کتاب های مناسب دانش آموزان این دورة تناسب چندانی برقرار نمی باشد. این مسأله در موضوع های فرعیِ مربوط به موضوع های واقع گرا (رمان)، دین، علوم تجربی، هنر، بازی و سرگرمی و کتاب های مرجع بیشتر ملاحظه شد.
واژههای کلیدی: مطالعه، کتابخوانی، گرایش های موضوعی، دانش آموزان دورة راهنمایی، کتاب‌های مناسب گروه سنی «د»،
محمد ابراهیمی پور؛ دیانی دیانی
چکیده
مقاله‌ی حاضر گزارش پژوهشی است که با استفاده از روش پیمایشی و تحلیل محتوا به هنجاریابی «استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» پرداخته است. جامعه‌ی پژوهش را دانشجویان تحصیلات تکمیلی چهار دانشگاه فردوسی، تهران، شیراز ، و چمران تشکیل داده‌اند. اطلاعات لازم در بخش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و به شیوه‌ی خوداظهاری، ...
بیشتر
مقاله‌ی حاضر گزارش پژوهشی است که با استفاده از روش پیمایشی و تحلیل محتوا به هنجاریابی «استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» پرداخته است. جامعه‌ی پژوهش را دانشجویان تحصیلات تکمیلی چهار دانشگاه فردوسی، تهران، شیراز ، و چمران تشکیل داده‌اند. اطلاعات لازم در بخش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و به شیوه‌ی خوداظهاری، از یک نمونه 650 نفری جمع‌آوری شد که 48% (316 نفر) به آن‌ها پاسخ دادند. در بخش تحلیل محتوا نیز مقولات مرتبط با سواد اطلاعاتی از چهار سند توسعه‌ی ملی (سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران، سند برنامه چهارم توسعه اجتماعی اقتصادی کشور، سند راهبردی «نظام توسعه‌ی علمی کشور»، سند توسعه‌ی پژوهش و فناوری) استخراج گردید و مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که از نظر وضعیت سواد اطلاعاتی، اگرچه نمرات کسب‌شده در سطح قابل قبولی (میانگین بالاتر از 7/3) قرار دارد، بین دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و غیر علوم انسانی، بین دانشجویان مناطق مختلف دانشگاهی، بین دانشجویان دختر و پسر، و بین دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تفاوت معنادار مشاهده می‌شود. میانگین کسب‌شده برای دانشجویان رشته‌های علوم انسانی، برای دانشجویان دختر، و برای دانشجویان دوره‌های دکتری بالاتر از همتایان مورد مقایسه با آنان می‌باشد. در تحلیل محتوایی اسناد توسعه‌ی ملی نیز مشاهده شد که میزان توجه بسیار این اسناد به نقش اطلاعات و دانش در توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، توجه به برنامه‌ریزی برای توسعه و ترویج آموزش سواد اطلاعاتی- بویژه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی- را ضروری می‌سازد.
واژههای کلیدی: آموزش سواد اطلاعاتی، سواد اطلاعاتی و توسعه، سواد اطلاعاتی و آموزش عالی، تحصیلات تکمیلی، استانداردهای سواد اطلاعاتی
محمد ابراهیمی پور
چکیده
رشد اینترنت تقریباً همه‌ی ابعاد جامعه را تحت تأثیر قرار داده است. پژوهش‌های اینترنتی از این تأثیرپذیری مستثنی نیستند. استفاده از اینترنت در پژوهش‌های علوم اجتماعی بطور فزاینده‌ای در حال رایج شدن است .با وجود اینکه اینترنت امکانات فراوان و با اهمیتی را برای انجام تحقیقات اجتماعی فراهم می‌سازد، اما منابع علمی مکتوب به زبان فارسی ...
بیشتر
رشد اینترنت تقریباً همه‌ی ابعاد جامعه را تحت تأثیر قرار داده است. پژوهش‌های اینترنتی از این تأثیرپذیری مستثنی نیستند. استفاده از اینترنت در پژوهش‌های علوم اجتماعی بطور فزاینده‌ای در حال رایج شدن است .با وجود اینکه اینترنت امکانات فراوان و با اهمیتی را برای انجام تحقیقات اجتماعی فراهم می‌سازد، اما منابع علمی مکتوب به زبان فارسی که مستقیماً کاربران، دانشجویان و محققان را از اهمیّت، اشکال و مهمتر از همه، ملاحظات اخلاقی و علمی در چگونگی طراحی و اجرای پرسشنامه‌ی اینترنتی آشنا نماید، یافت نشده است. این مقاله سعی دربررسی چنین مسایلی نموده است. نتایج این بررسی نشان میدهد که طراحی و اجرای پرسشنامههای اینترنتی خاصه وب سایتی نیاز به آگاهی و بکارگیری ملاحظات اخلاقی و علمی دارد. این ملاحظات نقش اساسی در جمع‌آوری دادههای معتبر و پایا ایفا مینمایند.
واژههای کلیدی: پرسشنامه؛ پرسشنامه‌ی اینترنتی؛ ملاحظات اخلاقی؛ ملاحظات علمی
محمد ابراهیمی پور؛ عابدی عابدی؛ شعبانی شعبانی
چکیده
پژوهش حاضر بر روی نمونه‌ای شامل 280 نفر دانشجوی دختر و پسر دانشگاه اصفهان انجام گرفت. این افراد از دانشکده‌های هفت گانه دانشگاه اصفهان به طور تصادفی انتخاب گردیدند. پرسشنامه محقق ساخته براساس پرسشنامه اضطراب کتابخانه‌ای باستیک و انطباق با محیط فرهنگی دانشگاههای ایران و سؤالات بخش اضطراب منابع الکترونیک براساس سؤالات مورد نیاز ...
بیشتر
پژوهش حاضر بر روی نمونه‌ای شامل 280 نفر دانشجوی دختر و پسر دانشگاه اصفهان انجام گرفت. این افراد از دانشکده‌های هفت گانه دانشگاه اصفهان به طور تصادفی انتخاب گردیدند. پرسشنامه محقق ساخته براساس پرسشنامه اضطراب کتابخانه‌ای باستیک و انطباق با محیط فرهنگی دانشگاههای ایران و سؤالات بخش اضطراب منابع الکترونیک براساس سؤالات مورد نیاز محیط دانشگاهی ایران تهیه گردید. یافتههای پژوهش نشان داد که میزان آشنایی دانشجویان دانشگاه اصفهان با منابع الکترونیک و میزان آشنایی آن‌ها با کاربرد کامپیوتر پایینتر از حد معیار است، اما میزان اضطراب کتابخانه‌ای و منابع الکترونیک در میان آن‌ها در حد معمول است. مواردی از قبیل نظام مخزن کتابخانه، نقش عوامل جمعیتشناختی (مانند: سن، جنسیت) ،ونقش عوامل دانشگاهی (مانند: سال تحصیلی)، و آشنایی قبلی با کامپیوتر در ارتباط با این موضوع نیز در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.
واژههای کلیدی: اضطراب کتابخانه‌ای، اضطراب منابع الکترونیک
محمد ابراهیمی پور؛ شریف شریف
چکیده
وب معنایی در صدد گسترش زبان‌هایی است که اطلاعات را ماشین فهم و پردازش را خودکار سازد. برقراری ارتباط میان رایانه به واسطه بازنمون رسمی دانش در مدل‌های مفهومی – از طریق هستی شناسی‌ها- و توانمندسازی قدرت استدلال – از طریق قواعد استنتاج- امکان‌پذیر است. از سویی زبان نقش مهمی در برقراری ارتباط، و سیبرنتیک علم کنترل و ارتباط در ماشین ...
بیشتر
وب معنایی در صدد گسترش زبان‌هایی است که اطلاعات را ماشین فهم و پردازش را خودکار سازد. برقراری ارتباط میان رایانه به واسطه بازنمون رسمی دانش در مدل‌های مفهومی – از طریق هستی شناسی‌ها- و توانمندسازی قدرت استدلال – از طریق قواعد استنتاج- امکان‌پذیر است. از سویی زبان نقش مهمی در برقراری ارتباط، و سیبرنتیک علم کنترل و ارتباط در ماشین و انسان است. این مقاله میکوشد تا ضمن توصیف وب معنایی و نقش هستیشناسیها در بازنمون رسمی دانش، پیوند میان وب معنایی و سیبرنتیک را آشکار سازد. توانایی خود سازماندهی و استنتاج هوشمند و خودکار در وب معنایی با تاکید بر مدل سازی مفهومی مورد اشاره قرار گرفته است. رویکرد معرفت شناختی سازندگرایی از دیگر مباحث مطرح شده در ارتباط با سیبرنتیک دوم و شبکههای معنایی است.
واژههای کلیدی: سیبرنتیک، وب معنایی، هستیشناسی، مدلسازی مفهومی
محمد ابراهیمی پور؛ بنی اقبال بنی اقبال
چکیده
این پژوهش به روش پیمایشی با حجم نمونه‌ای 162 نفری از کتابداران شاغل درپنج دانشگاه بزرگ کشور با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد: از نظرکتابداران بین عوامل مشوق «علاقه‌مندی حرفه‌ای» با1/89% آراء بیشترین تأثیر و «افزایش درآمد» با 13% آراء کمترین اثربخشی در فعالیت‌های علمی و پژوهشی ایشان را دارا می باشد. از نظر کتابداران ...
بیشتر
این پژوهش به روش پیمایشی با حجم نمونه‌ای 162 نفری از کتابداران شاغل درپنج دانشگاه بزرگ کشور با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد: از نظرکتابداران بین عوامل مشوق «علاقه‌مندی حرفه‌ای» با1/89% آراء بیشترین تأثیر و «افزایش درآمد» با 13% آراء کمترین اثربخشی در فعالیت‌های علمی و پژوهشی ایشان را دارا می باشد. از نظر کتابداران بین عوامل بازدارنده «حجم کاری زیاد و کمبود وقت» با 3/83% آراء بیشترین تأثیر و «شاخصههای سیاسی در پیشبرد پژوهش» با 6/35% آراء کمترین اثربخشی در ممانعت از انجام فعالیت‌های علمی و پژوهشی ایشان را دارا می باشد. بین «عوامل مشوق شخصی و فردی» با «علاقه‌مندی حرفه‌ای» تفاوت معنیدار وجود دارد.بین «عوامل بازدارنده شخصی و فردی» با «علاقه‌مندی حرفه‌ای» تفاوت معنیدار وجود دارد. بین «عوامل بازدارنده اجتماعی و سیاسی» و «مسئولیت اجرایی»تفاوت معنیدار وجود دارد.
واژههای کلیدی: کتابداران پژوهشگرا،کتابداران دانشگاهی ، فعالیت های علمی وپژوهشی
محمد ابراهیمی پور
چکیده
مطالعه حاضر، بررسی وضعیت استناد‌های انجام شده به نشریات ادواری فارسی و لاتین چاپی و الکترونیکی در پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی است. جامعه آماری این پژوهش را تعداد 259 پایان‌نامه دفاع شده در رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی در مقطع کارشناسی‌ارشد در پنج دانشگاه شهر تهران در حیطه زمانی بین سال‌های 1381 تا 85 تشکیل ...
بیشتر
مطالعه حاضر، بررسی وضعیت استناد‌های انجام شده به نشریات ادواری فارسی و لاتین چاپی و الکترونیکی در پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی است. جامعه آماری این پژوهش را تعداد 259 پایان‌نامه دفاع شده در رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی در مقطع کارشناسی‌ارشد در پنج دانشگاه شهر تهران در حیطه زمانی بین سال‌های 1381 تا 85 تشکیل میدهد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که الگوی واحدی بین میزان استناددهی دانشجویان در پنج دانشگاه مورد بررسی وجود ندارد. میزان استناد به نشریات ادواری لاتین در سال‌های اخیر بجز دو دانشگاه ایران و تربیت مدرس رو به افزایش است. روند میزان استناد به مقالات لاتین-الکترونیکی هم بجز در دانشگاههای ایران و علوم تحقیقات رو به افزایش است. در سه دانشگاه ایران، تهران و تربیتمدرس، بیشترین میزان استناد به نشریات چاپی لاتین بوده است.
واژههای کلیدی: مقالات چاپی، مقالات الکترونیکی، پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، تحلیل استنادی.
محمد ابراهیمی پور؛ خسروی خسروی
چکیده
هدف پژوهش حاضر امکان‌سنجی کنترل مستندات موضوعی پایگاههای اطلاعاتی پزشکی فارسی در محیط اینترنت است. بر اساس روش پژوهش این تحقیق از میان کلیدواژه های مورد استفاده کاربران اینترنت جهت جستجوی مقالات در بخش اطلاع‌رسانی کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، 50 کلیدواژه به طور تصادفی انتخاب گردید. ابتدا در مرحله پیش آزمون، این کلیدواژه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر امکان‌سنجی کنترل مستندات موضوعی پایگاههای اطلاعاتی پزشکی فارسی در محیط اینترنت است. بر اساس روش پژوهش این تحقیق از میان کلیدواژه های مورد استفاده کاربران اینترنت جهت جستجوی مقالات در بخش اطلاع‌رسانی کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، 50 کلیدواژه به طور تصادفی انتخاب گردید. ابتدا در مرحله پیش آزمون، این کلیدواژه ها در پایگاه اطلاعاتی مقالات پزشکی فارسیِ ایران مدکس مورد جستجو قرار گرفته و نتایج به دست آمده ثبت شد. این کلیدواژه ها با اصطلاحنامه پزشکی فارسی مطابقت داده شد و در صورت موجود بودن در این اصطلاحنامه در پایگاهی که مخصوص این پژوهش در محیط اکسِس طراحی شده بود، وارد شدند. سپس پایگاه کلیدواژه های مستند شده با هماهنگی با مسئولین پایگاه ایران مِدِکس وارد این پایگاه شده و دوباره مورد جستجو قرار گرفته و نتایج ثبت شد. نتایج به دست آمده نشان داد که مهار مستندات، با درصد بسیار بالایی باعث بازیابی دقیق‌تر اطلاعات شده و از ریزش کاذب جلوگیری می‌نماید. نتایج این پژوهش می تواند به منظور اصلاح فرآیندهای ذخیره و بازیابی اطلاعات در محیط اینترنت، الگویی برای به کارگیری اصطلاحنامه‌ها به عنوان ابزارهای مهار مستندات در سایر پایگاههای اطلاعاتی موجود در اینترنت ارائه دهد.
واژههای کلیدی: ذخیره و بازیابی اطلاعات، پایگاههای اطلاعاتی پزشکی فارسی، مهار مستندات، اصطلاحنامه پزشکی فارسی، ریزش کاذب، مستند موضوعی
